Mevsim normallerinin üzerinde sıcaklıklarla karşılaşıldığında serinlemek için buz kovalarında oturanların sayısı artıyor. Sosyal medya hesaplarında gördüğümüz buzlu su kovasında bir süre kalmayı tercih edenler doğruyu mu yapıyor? Gerçekten sağlıklı hissettiriyor mu? Kardiyoloji Uzmanı Doç. Mehmet Vefik Yazıcıoğlu anlattı.
Buz Banyosu Kimlerle İlgilenir?
Son zamanlarda sosyal medyada buz havuzuna girip birbirlerini düelloya davet ederek sağlıklı ve dinç kaldıklarını iddia eden insanları görmeye başladık. Bu nedenle insanların beyin kanaması, ritim bozukluğu ve kalp krizi geçirdiği haberleri gelmeye başladı. Sıcaktan bunalanlar, alternatif sağlık yolları denemeyi sevenler ve hatta belki de ekonomik zorlukların gerginliğini sıra dışı işlerle unutmaya çalışanlar bu konuya ayrı bir ilgi gösteriyor.
Buz Banyosu Öncesi Vücudun Normal Sıcaklığı Ne Olmalıdır?
Vücudun normal sıcaklığı 36-37 santigrat derecenin ortasındadır. Vücut ısısı 35 santigrat derecenin altına düştüğünde ve 37.5 santigrat derecenin üzerine çıktığında metabolik değişiklikler oluşmaya başlar. Dış ortamın sıcaklığındaki değişiklikle birlikte deri ve deri altı yağ dokusu, ter bezleri ile birlikte bu sıcaklık değişikliğine uyum sağlamaya çalışır. Soğukta damarlar kasılır, sıcakta ise gevşer ve tepki verir. Bu maruz kalma ile kalp atış hızı ve kan basıncı saniyeler içinde hızla değişir. Cilde temas eden dış ortamın sıcaklığı düşük olduğunda (duş almak, denizde yüzmek, şok banyosu yapmak gibi) sıcaklığa oranla reaksiyonun büyüklüğü ortaya çıkar.
Buz Banyosunda Sıcaklık Düşüş Dereceleri Vardır
Bunları serin, soğuk, çok soğuk ve dondurucu olarak sıralayabiliriz. Banyo yaparken ideal su sıcaklığı 37-41 derece arasıdır. Temizlenmek için hafif ılık bir su ihtiyacı hissederiz. 41 derecenin üzerindeki hamamların kullanım sıklığı genellikle kaplıcalardır. 41 derecenin üzerindeki banyolarda sağlık açısından bazı önlemlerin alınması gerekmektedir.
Buz Banyosunda Olumsuz Etkiler Görülebilir
Soğuk su ile temas halinde serinlemek için girilen deniz veya havuz suyunun sıcaklığı genellikle 20 ila 30 derece arasındadır. Örneğin yazın Antalya’da deniz sıcaklığı 28-30 derece iken kuzey Ege kıyılarında deniz sıcaklığı 20-22 derece civarında olabiliyor. Vücut bu sıcaklıkları tolere eder ve herhangi bir risk oluşturmaz. 18 derecenin altında ise özellikle cilt altı yağ dokusu ince olanlar, kalp damar hastaları, tansiyon ve şeker hastaları olumsuz etkilenmeye başlar. 12 santigrat derecenin altında ise bu risk karşı konulamaz hale gelir. Bu arada soğuğa maruz kalmanın verdiği mühlet de çok değerlidir. Birkaç saniyelik soğuk etki ile dakikalara yayılan soğuk etkinin oluşturacağı risk aynı seviyede olmayacaktır.
Buz Banyosunda Damar Hastalığı, Tansiyon Veya Ritim Bozukluğu Varsa Dikkat
Genç ve sağlıklı bireylerin özellikle saunadan sonra kısa süreli şok havuzuna girerek kendilerini daha dinç hissettiklerini sıklıkla duyarız. Ancak unutulmamalıdır ki damar hastalığı, tansiyon ya da ritim bozukluğu olan genç bir birey bile çok nadir de olsa tehlikeli bir sonuçla karşılaşabilir. Damar hastalığı olmamasına rağmen zeminde sinsi ve ölümcül bir ritim bozukluğunun varlığı genç ve sağlıklı görünen bireylerde bile kolay bir tetiklemeyle ani ölüme neden olabiliyor.
Buz Banyosunda Kritik Sıcaklığın Maliyetini Düşünün
Soğuğun tıbbi olarak faydalı olabileceğini düşündüğümüz durumlar da vardır. Örneğin travma sonrası o bölgeye soğuk uygulamak en kolay ve etkili tedavilerden biridir. Tekrar ven yetmezliği olanlarda duş sonrası bacaklara soğuk su uygulanmasında fayda vardır. Acil servise kalp durması ile getirilen bir hastada beyin ödemini azaltmak için ağır bakım ortamlarında hipotermi tedavisi uygulanmaktadır. Ancak bu tedavilerin varlığı, soğuk duş tedavisinin herkes için faydalı olabileceği anlamına gelmez. Bunun için kritik sıcaklığın kalp damar hastaları için “18 derece”, sağlıklı bireyler için “12 derece” olduğunu söyleyebiliriz. Sağlıklı olmakla birlikte daha düşük derecelere maruz kalmanın sağlık önlemleri açısından kesinlikle daha kısa sürelere sahip olmasına azami özen gösterilmelidir.
Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Vefik YazıcıoğluBuz Banyosu Görüntülerinin Kalbinizi Kırmasına İzin Vermeyin
Kuzey ülkelerinden buzlu havuzda veya denizde yüzülen görüntülere üzülmeyin. Alkol tüketimi fazla olan kişilerde cilt altı yağ dokusu daha kalın olduğu için bu kişiler soğuktan nispeten daha az etkilenirler.
